بررسي تنوع ژنتيكي صفات مورفولوژيك و وراثت پذيري توده هاي رازيانه Foeniculum vulgare Mill ايراني

چکیده

به منظور بررسي تنوع ژنتيكي و روابط بين صفات زراعي درتوده­هاي رازيانه­های ایرانی، آزمايشي روي 15 توده رازيانه، شامل 13 توده­های داخلي از مناطق مختلف ایران و 2 توده خارجي، در قالب طرح بلوك کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان اجرا گرديد. براساس نتايج تجزيه واريانس اختلاف معني داري ميان توده­هاي مورد مطالعه براي همه صفات مشاهده گرديد. كليه صفات مورد مطالعه به جز تعداد روز تا 50% سبز شدن از وراثت پذيري متوسط تا بالایی ( 90 %) برخوردار بودند. عملكرد دانه همبستگي مثبت و معني داري با صفت تعداد انشعاب فرعی داشت. عامل اول در تجزيه عامل­ها، 83 درصد از كل واريانس متغيرها را توجيه كرد. صفات ارتفاع، قطر تاج­پوش و تعداد روز تا 50% گلدهی عمده ترين نقش را در تبيين عامل اول داشتند. صفات تعداد انشعاب فرعی، وزن تر، وزن خشک و عملکرد بذر داراي ضرايب بردار ويژه بيشتري در مؤلفه دوم بودند. در مؤلفه سوم صفات ارتفاع، قطر گل­آذین و طول دانه بيشترين اهميت را در تبيين اين مؤلفه داشتند. براساس تجزيه خوشه اي، 15 توده رازیانه مورد بررسي در چهار دسته قرار گرفتند و اختلاف معنی داری به ويژه در عملكرد بذر، زمان رسيدگي و ارتفاع گياه و از همه مهم­تر مناطق جغرافیایی و شرایط اقلیمی نشان دادند. بنابراين مي توان از طريق تلاقي بين ژنوتيپ هاي برتر خوشه هاي مختلف و آزمون نتاج آن­ها از طريق برنامه­هاي به­نژادي و انتخاب، نسبت به توليد ارقام با خصوصيات زراعي مطلوب اقدام نمود.